“Als ik helemaal in mezelf ga graven was ik een echte entrepreneur, die graag alles zelf deed. De laatste twintig jaar ben ik meer van het samen doen. Eerst liep ik vaak ik te hard voor de troepen uit en kon niemand mij volgen. Mijn vrouw zei: “Doe een beetje rustig aan en loop samen op.” Voor m’n gevoel loop ik nu stukken langzamer, maar wel meer samen.” Aan het woord is Business As Mission (BAM) ambassadeur Hans Hamoen. Hoewel hij 78 jaar is, neemt hij binnenkort nog een groep mensen mee naar Tadjikistan om zijn kennis en ervaring én de schoonheid van de mensen en het land te delen.
Bewust in de soep
“Ik kan veel omdat ik met weinig slaap toe kan. Door de jaren heen leerde ik veel, met vallen en opstaan. Ik kan heel makkelijk loslaten en grijp niet meteen in als het misgaat. Mijn motto is ‘management by acception’. Als je meerdere bedrijven hebt, kun je niet alles zien of voorkomen. Soms laat ik het bewust in de soep lopen. Door de jaren heen heb ik 35 bedrijven opgezet of mee helpen opzetten. Van een tiny house fabriek in Moldavië tot en met agrarisch bedrijf in een Stan-land. Ik ben door de jaren heen milder en vergevingsgezinder geworden.
Te groots
Als founding father zette ik in 1995 World Partners op. Dat kwam omdat er vanuit de hele wereld vragen kwamen met businesscases. “Hans, wil je niet helpen met ons bedrijf of project in Haïti, de Filipijnen, Vietnam of Oekraïne?” Steeds meer vragen kon ik niet zelf beantwoorden omdat het te groots werd. Samen met een aantal vrienden heb ik toen de drukte besproken en zijn we gaan kijken hoe we de krachten konden bundelen. Door de stichting ben ik meer gaan samen werken in plaats van het merendeel alleen te doen. In die tijd smokkelde ik met mijn bedrijf van toen ruim 1 miljoen Bijbels achter het ijzeren gordijn.*
Ken de cultuur
Voordat ik naar een land toe ga, bestudeer ik de cultuur en geschiedenis van het land. Hoe zitten de mensen in elkaar? Hoe leven ze? Met de bedrijven werken we voornamelijk in schaamte versus eer-cultuur, dat zijn warme culturen, terwijl Nederland een cold culture is. Als je de cultuur snapt is het makkelijker zaken doen. Veel culturen willen je een genoegen doen, dus zeggen ze ‘ja’ terwijl ze het misschien helemaal niet willen. Sommige talen hebben geen nee-woord. Dat vraagt erom dat je de juiste vragen moet stellen, zodat het antwoord hout snijdt.
3 x miscommunicatie
Bijvoorbeeld in China. Daar werd een order gegeven met als deadline 30 mei. Als je dan op 30 mei belt of het klaar is, is het nog ‘in process’. Je vraagt aan de Chinese bedrijfsleider wanneer hij het klaar kan hebben, maar dan wil hij liever geen datum geven. Dat soort dingen maakt veel Nederlanders gek, omdat in onze koude cultuur je ja ja is. In Centraal-Azië is er een leencultuur. Als je na één jaar een lening weer terug wilt hebben kan dat vaak niet omdat met de lening een andere schuld is afgelost of weer verder is uitgeleend. Geld dat zoekt raakt, raakt ons. Dat is niet eerlijk… In Kenia werd er 20.000 euro gedoneerd voor nieuwe schoolgebouwen. Een jaar later besluit de westerse donateur zelf te kijken hoe de bouw erbij staat. Maar er staat geen schoolgebouw. Want op dat moment overleed de moeder van de directeur. Al het geld ging op aan de eervolle begrafenis, want dat is volgens de cultuur prio1.
Nederlandse cultuur
Iedereen stoot zijn neus, iemand jokt niet, maar acteert naar zijn cultuur. Ken je het boek The Undutchables? Bij een Nederlander moet je niet om 17:00 uur aankomen, want dan maakt hij zich klaar voor het eten. Als je toch even binnenkomt proberen ze je de deur uit te werken, want er is alleen eten voor de bewoners. Hoe koud wil je de cultuur hebben…
Internationaal zaken doen
Het is ingewikkeld om samen te werken, maar zakendoen met elkaar kan zeker. We hebben veel bedrijven met lokale mensen. We investeren in apparatuur, gebouwen of goederen zodat de bedrijven goed kunnen lopen. Bij het doen van zaken, moet je niet naïef zijn. Ervaring helpt daarbij.
1 op 1 gesprekken
Tijdens congressen en beurzen vragen ze vaak me als spreker. De laatste tijd zit ik in een panel met vier of vijf anderen. Monologen zijn passé, een panel daarentegen is interactief, divers en interessant. Met name congressen met het thema ‘Business as Mission in gesloten landen’ gaan me aan het hart, want ik geloof in de boodschap van hoop via het evangelie. Een aantal keer per jaar mag ik daarbij een invulling geven met een seminar, panel of speech. Na mijn lezing sta ik open voor 1 op 1 gesprekken met lokale christen-ondernemers. Meer dan de helft van de luisteraars wil dan op gesprek komen. Ik luister, geef een advies of vraag door over het businessplan. Het spiegelen en delen van mijn ervaring helpt ze, zodat de personen weer geïnspireerd worden en met een hoop verder gaan.
Hans is ook aanjager van de BAM-beweging in Nederland die startte in 2017. De stichting heeft jaarlijks een congres meestal in november met meer dan honderd bezoekers. In september organiseer ik een symposium in een gesloten land.
Ambities genoeg
Ik heb nog genoeg ambities, maar ik kan ze niet meer gaan uitvoeren. Aan m’n vrouw heb ik beloofd geen nieuw bedrijf meer op te zetten. Ik probeer op maandag en vrijdag het rustiger aan te doen. Ik help mensen nog wel graag op weg met het netwerk waarin ik me begeef. Volgens de kalender ben ik 78, maar zo voel ik me niet. World Partners is toekomstbestendig, omdat er meerdere mensen mee doorgaan als het mij niet meer lukt.
Hoop doorgeven
Als je mijn leven samenvat is dat ik de mensen hoop wil geven. Zodat zij die hoop weer kunnen doorgeven aan andere mensen en daarmee hun eigen gezin kunnen onderhouden en het evangelie kunnen verspreiden. Niet alleen in het buitenland, maar ook in Nederland. Het is verschrikkelijk om te zien dat er mensen zijn die geen toekomstvisie hebben, in een depressie zitten en/of pillen slikken. Hoop doet leven. Geld is niet het meest belangrijke dingen in het leven. Hoop op God en leven met Hem. Daar draait het leven om. Mijn lijfspreuk staat in het laatste verzen van Psalm 67. God zegent ons opdat alle einden van de aarde hem leren kennen. Die vreugde in het kennen en lofprijzen van Hem is mijn drive om door te gaan.
*Hans Hamoen gaat dieper in op het BAM-principe en ook zijn persoonlijke geschiedenis met het boek ‘zakendoen met God’. Inmiddels is dit boek verkrijgbaar in zeven talen: Nederlands, Engels, Chinees, Duits, Oekraïens, Roemeens en Russisch.
Nog niet genoeg gelezen? Beluister de podcast die ook te zien is op YouTube: